افتادگی دریچه میترال نوعی بیماری دریچه ای قلب است که دریچه بین حفره های چپ قلب یعنی دهلیز و بطن چپ را دچار مشکل می کند. فلپ های(برچک های) دریچه میترال به سمت عقب (پرولپس) می روند و مانند یک چتر نجات هنگامی که قلب در حالت انقباض است مانع جریان خون به عقب می شوند.

افتادگی دریچه میترال گاهی اوقات باعث نشت خون به سمت عقب در دریچه می شود و وضعیتی به نام نارسایی دریچه میترال را به وجود می آورد. معمولا افتادگی دریچه میترال تهدید کننده زندگی نیست و نیازی به درمان یا تغییر سبک زندگی ندارد. اما در برخی از شرایط به خصوص ارگ باعث ناراسیی قلبی شود، نیاز به مداخله دارویی یا جراحی دارد.

نام های دیگر افتادگی دریچه میترال عبارتند از:

• سندرم بارلو
• سندرم دریچه میترال دود
• سندرم کلیک-سوفل
• سندرم دریچه فلاپی
• افتادگی میترال
• بیماری دریچه میترال میکسوماتوز

علائم و نشانه های افتادگی دریچه میترال ناشی از مقدار خونی است که از طریق دریچه معیوب به عقب بر می گردد. این علائم می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. بسیاری از افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال علائم قابل توجه بالینی ندارند یا علائم خفیفی داشته باشند که به تدریج ایجاد می شود. با این حال بری از علائم شایع این بیماری عبارتند از:

• ضربان قلب تند یا نامنظم (آریتمی)
• سرگیجه یا سبکی در سر
• تنفس دشوار یا تنگی نفس، به خصوص در هنگام فعالیت یا حتی در حال استراحت
• خستگی مزمن

اگر علائم افتادگی دریچه میترال را تجربه می کنید، ابتدا به پزشک عمومی مراجعه کنید. بسیاری از شرایط و بیماری های دیگر می توانند علائم مشابهی ایجاد کنند. اگر دچار درد قفسه سینه ناگهانی یا غیرمعمول دارید یا احتمال حمله قلبی می دهید، فوراً باید به بیمارستان و اورژانس مراجعه کنید. اگربعد از تست های تشخیصی پرولاپس دریچه میترال برای شما تشخیص داده شده است، در صورت تشدید علائم به پزشک مراجعه کنید.

نسخت بیایید کمی درباره نحوه عملکرد قلب صحبت کنیم تا علل ایجاد این بیماری را بهتر درک کنیم.

دریچه میترال یکی از چهار دریچه قلب است که جریان خون را در جهت درست هدایت می کند. هر دریچه دارای فلپ‌ هایی (لت) است که در طول هر ضربان قلب یک بار باز و بسته می‌شوند. اگربه هر دلیلی دریچه ای باز یا بسته نشود، جریان خون از طریق قلب دچار مشکل می شود.

در افتادگی دریچه میترال، یک یا هر دو لت دریچه میترال دارای بافت اضافی شده یا بیش از حد معمول کشیده می شوند. لت ها می‌توانند در هر پمپاژ و انقباض قلب مثل یک چتر نجات به سمت دهلیز چپ رفته و این دریچه را می بندند.

اگر این لت ها دچار برآمدگی شوند ممکن است از بسته شدن محکم دریچه جلوگیری کند. اگر خون از طریق دریچه به عقب نشت کند، این وضعیت نارسایی دریچه میترال نامیده می شود.

افتادگی دریچه میترال می تواند در هر فردی در هر سنی ایجاد شود.طبق تحقیقات علائم بارز و پر خطر پرولاپس دریچه میترال بیشتر در مردان بالای ۵۰ سال مشاهده می شود. افتادگی دریچه میترال می‌تواند ارثی یا با چندین بیماری دیگر مرتبط باشد، مثل:

• ناهنجاری ابشتاین
• سندرم اهلرز-دنلوس
• بیماری گریوز یا بازدو
• سندرم مارفان
• دیستروفی عضلانی
• اسکولیوز

پرولاپس دریچه میترال ممکن است عوارض بالقوه ای ایجاد کند مثل:

نارسایی دریچه میترال: در این عارضه فلپ هایا لت های دریچه میترال کامل بسته نمی شوند. بنابراین خون به سمت عقب جریان می یابد و موجب عدم کارکرد صحیح قلب می شود. مرد بودن یا داشتن فشار خون بالا خطر نارسایی دریچه میترال را افزایش می دهد.

آرتیمی: اگر افتادگی دریچه میترال منجر به نارسایی شدید و تورم دهلیزچپ شود، ممکن است موجب ضربان قلب نامنظم یا همان آریتمی شود.

تشخیص

برای تشخیص افتادگی دریچه میترال، پزشک نخست با معاینه فیزیکی صدای قلب شما را با گوشی پزشکی می شنود. اگر پرولاپس دریچه میترال داشته باشید، پزشک صدای شبیه صدای کلیک و در صورت نشتی خون به بطن چپ ممکن است صدایی شبیه زوزه یا همان سوفل قلبی را از قلب بشوند.

تست های تشخیصی

آزمایش های تشخیصی افتادگی دریچه میترال عبارتند از:

اکوکاردیوگرافی:

 اکوکاردیوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از نحوه عملکرد قلب استفاده می کند. اکوی قلب استاندارد که اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک (TTE) نامیده می شودو می تواند افتادگی دریچه میترال و شدت آن را نشان دهد

گاهی اوقات، از اکوکاردیوگرافی ترانس مری (TTE) یا اکو مری برای مشاهده دقیتر دریچه ها استفاده می شود. در این نوع اکوکاردیوگرام، یک مبدل کوچک که به یک کوله متصل است به مری هدایت شده و از انها امواج صوتی را به قلب ارسال می کند.

اشعه ایکس قفسه سینه:

عکس قفسه سینه وضعیت قلب و ریه ها و حتی بزرگ شدن عضله قلب را نشان می دهد.

نوار قلب (ECG یا ECG:

این آزمایش سریع و بدون درد است و فعالیت های الکتریکی قلب را اندازه گیری می کند. نوار قلب می تواند آرینمی ناشی از بیماری دریچه میترال را نیز تشخیص دهد.

تست ورزش:

این آزمایش شامل راه رفتن روی تردمیل یا رکاب زدن دوچرخه‌ ثابت است که سرعت آن توسط پزشک تغییر می کند. تست‌ ورزشی نحوه عملکرد و واکنش قلب را در هنگام فعالیتهای بدنی و بروز علائم افتادگی دریچه میترال را در طول ورزش نشان می دهد.در این تست برای افرادی که توانایی ورزش کردن ندارند از تزریق دارو برای همانند سازی اثر ورزش روی قلب استفاده می شود.

کاتتریزاسیون قلبی:

در صورتی که آزمایشات قبلی افتادگی دریچه میترال را تشخیص ندهد، انجام این آزمایش برای بیمار میتواند مفید باشد.در این آزمایش تکنیسین بهداشتی یک لوله نازک که کاتتر نام دارد را از طریق یک رگ خونی در بازو یا کشاله ران به قلب هدایت کرده و محلول رنگی را از طریق کاتتر به عروق قلبی و قلب تزریق می کند. با اینکار عروق خونی و حفره‌های قلب با اشعه ایکس واضح‌تر نمایش داده می شوند.

اکثر افرادی که افتادگی دریچه میترال دارند و بدون علائم هستند، نیازی به درمان ندارند. در این راستا پزشک معالج معاینات منظم را برای نظارت بر وضعیت شما توصیه می کند.

اگر نارسایی شدید دریچه میترال دارید، حتی اگر علائمی نداشته باشید، ممکن است به داروها یا جراحی احتیاج پیدا کنید.

داروهای درمانی

ممکن است برای درمان آریتمی یا سایر عوارض پرولاپس دریچه میترال به دارو نیاز باشد. این داروها عبارتند از:

مسدود کننده های بتا:

 این داروها با شل کردن دیواره رگ های خونی موجب کاهش ضربان قلب و کاهش فشار خون می شود.

قرص های آب (ادرار آور):

 این داروها با کمک کردن به حذف نمک (سدیم) و آب از طریق ادرار موجب کاهش فشار خون می شوند.

داروهای تنظیم ضربان قلب (ضد آریتمی):

این داروها به کنترل ضربان نامنظم قلب کمک می کنند.

رقیق کننده های خون (ضد انعقاد):

 اگر بیماری دریچه میترال باعث ایجاد فیبریلاسیون دهلیزی شود، داروهای رقیق کننده برای جلوگیری از لخته شدن خون برای بیمار تجویز می شود. فیبریلاسیون دهلیزی خطر لخته شدن خون و سکته را افزایش می دهد. اگربه خاطر بیماری، دریچه میترال با دریچه های مکانیکی تعویض شود، مصرف رقیق کننده های خون تا اخر عمر بیمار الزامی است.

آنتی بیوتیک: مصرف آنتی بیوتیک معمولا برای افرادی که پرولاپس دریچه میترال دارند ضروری نیست. اما در صورت انجام عمل تعویض دریچه میترال ممکن است پزشک برای جلوگیری از عفونت قلبی ( اندوکاردیت عفونی) مصرف آنتی بیوتیک را قبل از اقدامات دندانپزشکی تجویز کند.

جراحی و سایر روش های درمانی

اکثر افرادی که به افتادگی دریچه میترال متبلا هستند نیازی به جراحی ندارند. اما این بیماری نارسایی شدید دریچه میترال را به همراه داشته باشد، چه دارای علائم باشد و چه نباشد، انجام جراحی ضروری است.

جراحی دریچه میترال شامل تعمیر یا تعویض دریچه میترال است.با این حال اکثر پزشکان ترجیحشان ترمیم دریچه میترال تا دریچه طبیعی موجود را نگه می دارد. تعمیر و تعویض دریچه ممکن است با استفاده از جراحی قلب باز یا جراحی های کم تهاجمی تر انجام شود. در جراحی کم تهاجمی برش‌های کوچک‌تر در قفسه سینه ایجاد شده، خون کمتری از دست رفته و روند بهبودی سریع‌تری دارد.

در جراحی ترمیمی، جراح ممکن است بافت های اضافی دریچه را خارج کند، طناب هایی را که دریچه را پشتیبانی می کنند جایگزین کند یا عملیات دیگری انجام دهد تا فلپ ها بتوانند محکم بسته شوند.

اگر دریچه میترال قابلیت ترمیم نداشته باشید، باید تعویض شود. در طی جراحی تعویض دریچه میترال، جراح دریچه میترال را برداشته و آن را با یک دریچه مکانیکی یا یک دریچه ساخته شده از بافت قلب گاو، خوک یا انسان (بافت بیولوژیکی) جایگزین می کند.

گاهی اوقات، با روش کاتتر قلب برای جایگزینی دریچه جدید در دریچه بافت بیولوژیکی که دیگر به خوبی کار نمی کند، انجام می شود. به این روش ایمپلت دریچه می گویند.

اگر پرولاپس دریچه میترال دارید، باید به صورت منظم و دوره ای به پزشک متخصص قلب مراجعه کنید تا وضعیت قلب شما مورد بررسی گیرد. در کنار چکاپ های دوره ای قلبی برای حفظ سلامت قلب خود باید اقداماتی انجام دهید مثل:

از یک رژیم غذایی سالم برای قلب استفاده کنید.

 از خوردن انواع میوه ها و سبزیجات غافل نشوید. محصولات لبنی کم چرب یا بدون چربی، مرغ، ماهی و غلات کامل را را انتخاب کرده و از چربی های اشباع شده و ترانس، نمک و شکر اضافی اجتناب کنید.

وزن سالم را حفظ کنید.

 اگر اضافه وزن یا چاقی دارید، کاهش وزن موجب تخفیف علائم افتادگی دریچه میترال می شود و از بروز بیماری های زمینه ای پر خظر مثل فشار خون بالا و دیابت جلوگیری می کند.

فعالیت بدنی منظم داشته باشید.

اکثر افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال قادر به انجام فعالیت های روزانه و ورزش بدون محدودیت هستند. سعی کنید حدود ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی مانند پیاده روی سریع را در برنامه روزانه خون قرار دهید. اگر دچار نارسایی شدید قلبی شده باشید شود،فعالیت های بدنی شما محدود خواهد شد.

استرس را مدیریت کنید

 با ورزش کردن بیشتر، ارتباط با دیگران و تمرینات تمرکز و تمرینات مدیتیشن استرس خود را مدیریت کنید.

از مصرف دخانیات پرهیز کنید.

 اگر سیگار یا قلیان می کشید، بهتر است آن را ترک کنید. از پزشک معالج خود درباره روش های ترک استعمال دخانیات کمک بگیرید.

می توانید از اطلاعات زیر قبل از رفتن به پزشک و مشورت با آن برای آمادگی بیشتر استفاده کنید.

• از هرگونه محدودیت قبل از ملاقات با پزشک آگاه باشید. در زمان نوبت دهی، حتماً از منشی یا تکنیسین درباره کارهایی که قبل از معاینه باید انجام دهید سؤال کنید
• فهرستی از علائم بالینی خود همراه داشته باشید. علائم و زمان شروع آنها حتی اگر در ظاهر ربطی به بیماری قلبی نداشته باشید را ذکر کنید.
• اطلاعات شخصی کلیدی را یادداشت کنید مثل سابقه خانوادگی بیماری های قلبی عروقی ، نقایض مادرزادی، اختلالات ژنتیکی، سکته مغزی، فشار خون بالا یا دیابت، هرگونه استرس عمده یا تغییرات اخیر در سبک زندگیتان.
• فهرستی از تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید به همراه دوز مصرفی تهیه کنید.
• در صورت امکان با یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود به مطلب و کلینیک بروید.
• برای چالش های رژیم غذایی و عادات ورزشی که قرار است داشته باشید، آمادگی ذهنی داشته باشید تا بتوانید با پزشک در مورد هر چالشی که ممکن است در شروع کار با آن مواجه شوید صحبت کنید.

سوالاتی که درباره برای پرولاپس دریچه میترال می توانید بپرسید:

برخی از سوالات اساسی هستند که باید از پزشک متخصص خود بپرسید مثل:

• چه چیزی موجب بروز علائم یا وضعیت من شده، حدس شما چیست؟
• علل احتمالی دیگر چیست؟
• به چه آزمایشاتی تشخیص نیاز دارم؟
• این بیماری نیاز به درمان خاصی دارد؟
• جایگزین های اولیه درمانی چیست؟
• من مشکلات جسمی دیگرم را چطور با این بیماری مدیریت کنم؟
• پاین بیماری محدودیت هایی برای من ایجاد خواهد کرد؟
• آیا باید به متخصص دیگری مراجعه کنم؟
• اگر نیاز به جراحی داشته باشم، کدام جراح قلب را برای ترمیم دریچه میترال پیشنهاد می کنید؟
• چه داروهایی را یم توان جایگزین کنم؟
• آیا بروشور یا کتابی وجود دارد که بتوانم استفاده کنم ؟ بازدید از چه وب سایت هایی را برای آگاهی بیشترم توصیه می کنید؟

پزشک معالج چه سؤالاتی از شما می پرسد؟

پزشک متخصص یا عمومی ممکن است موارد زیر را از شما بپرسد:

• آیا همیشه این علائم را دارید یا موقتی هستند؟
• شدت علائمتان چه قدر است ؟
• چه چیزها و کارهایی علائمتان را بهتر می کند؟
• چه چیزها و کارهایی علائم را بدتر می کند؟

بیماری افتادگی دریچه میترال گاهی اوقات باعث نشتی و پس زدن خون از بطن به دهلیز چپ می‌ شود. اما در بیشتر افراد این شرایط تهدید کننده نیست، اما در صورتی که مشکلات دیگر قلبی مثل نارسایی شدید قلبی ایجاد کند، نیاز به مداخلات دارویی و جراحی دارد.