به گفته برخی از منابع، روزه داری در ماه مبارک رمضان به یک روند غذایی محبوب تبدیل شده است که برای کنترل فشار خون، کاهش وزن، التهاب، کلسترول و قند خون مفید است. در این مقاله بر رابطه بین روزه داری و فشار خون بالا تمرکز می‌کنیم، مشکلات ناشی از فشار خون بالا را مرور کرده و به این مسئله می‌پردازیم که چگونه روزه گرفتن ممکن است یکی از راه‌های کمک به کاهش این بیماری باشد.
فشار خون در سطوح بالا تقریبا نیمی از مردم جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و خطر ابتلا به چندین بیماری شدیدتر را افزایش می‌دهد. افراد مبتلا به این نوع بیماری بیشتر در معرض خطر موارد زیر هستند:
- حمله قلبی
- نارسایی قلبی
- سکته
- بیماری کلیوی
- بیماری چشم
اگر فشار خون ارثی در شما تشخیص داده شده است، راه‌های زیادی برای کاهش آن و کاهش خطر مربوط به این بیماری وجود دارد. تغییرات سبک زندگی بخش بزرگی از برنامه کنترل فشار خون، به ویژه تغییرات رژیم غذایی است.
در حالی که نشان داده شده انتخاب غذاهای مغذی و کاهش مصرف نمک و غذاهای فراوری شده مفید است، تحقیقات متعدد اذعان دارند که برخی از روزه داری هم ممکن است فشار خون بالا را کاهش دهند.
روزه چه تاثیری بر فشار خون دارد؟
محققان باور دارند که روزه‌داری برای کاهش فشار خون خوب است و برای اثبات این موضوع با یک مطالعه مختلفی انجام داده‌اند. این مطالعات نشان می‌دهند که محدودیت مصرف کالری در ماه رمضان فشار خون را کاهش می‌دهد. فرد روزه‌دار اغلب کالری کمتری دریافت می‌کند. این امر می‌تواند در توضیح برخی از اثرات این عمل بر کاهش فشار خون در سطوح بالا کمک کند.
همچنین در هنگام روزه‌داری، سیستم عصبی در حالت آرام‌تری قرار می‌گیرد که به آن «تن پاراسمپاتیک» می‌گویند. این مورد در تضاد با حالت افزایش هوشیاری یا «تون سمپاتیک» است که با فشار خون بالا همراه است. روزه داری حتی بر فشار خون از طریق میکروبیوم روده هم تأثیر می‌گذارد. به این معنی که جمعیت باکتری‌هایی که در سیستم گوارشی زندگی می‌کنند و اثراتی در روند هضم و بهبود عملکرد سیستم ایمنی دارند، تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
تغییرات وزن و از دست دادن آب بدن با روزه هم می‌تواند فشار خون را کاهش دهد. در این بازه زمانی، روزه داران در ساعات روشنایی روز غذا و نوشیدنی نمی‌خورند و میزان قابل توجهی از وزن آنها کم می‌شود. در نتیجه افرادی که روزه می‌گیرند، حتما فشار خون پایین‌تری را هم تجربه خواهند کرد.
چه زمانی روزه گرفتن ایده خوبی نیست؟
با وجود تاثیر جالب و قابل توجه روزه بر فشار خون بالا در افراد، این سبک تغذیه برای همه بی خطر نیست؛ بنابراین قبل از شروع و انجام این عمل با پزشک خود مشورت کنید. او حتما وضعیت شما را با لیست زیر بررسی می‌کند و تشریح خواهد کرد جزو کسانی که نباید روزه بگیرند هستید یا خیر. این گروه عبارتند از:
- زنان باردار یا شیرده
- افرادی که دیابت نوع ۱ دارند
- کسانی که اختلالات شدید معده دارند
روزه داری همچنین ممکن است تأثیر منفی بر افرادی که مشکلات پزشکی دیگر دارند داشته باشد. در نهایت پزشکان شما می‌تواند در تعیین اینکه آیا این امر برای شما مناسب است یا خیر کمک کنند.
برنامه ریزی برای روزه گرفتن و مدیریت فشار خون بالا
بسته به موقعیت جغرافیایی کشورها برخی افراد هشت ساعت یا بیشتر روزه می‌گیرند. برخی دیگر حتی روزهای معینی در سال را هم به روزه داری مشغول‌اند. اما به هر طریق شما به عنوان یک فرد روزه‌دار، دو وعده غذایی (در مجموع حدود ۵۰۰ کالری) در روزهای غذا می‌خورید. این در حالی است که در روزهای غیر روزه‌داری، از یک رژیم غذایی سالم پیروی می‌کنید، اما کالری را محدود نمی‌کنید.
با این اوصاف برنامه ریزی غذایی برای مدیریت فشار خون بالا ضروری است. شما می‌خواهید مطمئن شوید که قبل و بعد از روزه غذای کافی مصرف می‌کنید؛ بنابراین مهم است که وعده‌های غذایی سالمی را نوش جان کنید. غذاهای سالمی که قبل از شروع روزه باید خورد عبارتند از:
- میوه‌ها و سبزیجات (اینها برای هیدراتاسیون مفید هستند)
- غذاهای سرشار از پروتئین بدون چربی؛ مانند مرغ یا ماهی
- ماست کم چرب
همچنین مهم است از مصرف غذاهایی که حاوی سدیم بالایی هستند یا باعث نفخ می‌شوند (مانند سوپ کنسرو شده و پیتزا) خودداری کنید. در نهایت مهم است که روزه خود را به آرامی افطار کنید. هنگامی که روزه داری تمام شد، ناگهان شروع به خوردن هر چیزی که در نظر دارید، نکنید. شما نباید سیستم بدنی خود را شوکه کنید و باعث شوید بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا تحریک شوند. در عوض بهتر است با خوردن میان وعده چند خرما یا سایر میوه‌های خشک شروع کنید. سپس کمی استراحت کنید و بعد غذاهای سبک بخورید.
کلام آخر
با توجه به مواردی که ذکر شد، روزه داری در ماه مبارک رمضان می‌تواند در کنترل و حتی کاهش بیماری فشار خون بالا تاثیر مثبتی داشته باشد. البته به این شرط که شما درگیر بیماری‌ها دیگر نباشید و مصرف روزانه داروهای فشار خون خود را به تعویق نیندازید. در هر صورت برای انجام این نوع عبادت بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
منابع:
https://health.clevelandclinic.org/fasting-how-does-it-affect-your-heart-and-blood-pressure/
