والدین مبتلا به فشار خون بالا می‌توانند ژنی را به کودک منتقل کنند و خطر ابتلا به فشار خون بالا را در آنها افزایش دهند. گاهی اوقات فشار خون در خانواده ناشی از یک سبک زندگی خانوادگی است که شامل عوامل خطر فشار خون بالا، مانند سیگار کشیدن یا رژیم غذایی ناسالم می‌شود. فشار خون بالا تنها به دلیل سبک زندگی، چاقی و رژیم غذایی نامناسب ایجاد نمی‌شود بلکه گاهی اوقات به صورت خانوادگی و ارثی به اعضای خانواده منتقل می‌شود. در این مقاله به بررسی فشار خون ارثی و توضیحاتی درباره آن می‌پردازیم.
علت افزایش فشار خون ارثی و خانوادگی چیست؟
فشار خون بالا به این معنی است که نیروی جریان خون در شریان‌های شما بیشتر از چیزی است که باید باشد. در صورت عدم کنترل این بیماری به رگ‌های خونی شما آسیب وارد کرده و باعث مشکلات سلامتی دیگری می‌شود. هایپرتنشن بیماری است که ما آن را با بی‌تحرکی یا افزایش سن مرتبط می‌دانیم. اما ممکن است بیماری ژنتیکی باشد و افرادی که وزن سالم و تناسب اندام دارند را هم تحت تاثیر قرار دهد.
تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۷ نشان می دهد که فشار خون بالا ناشی از ترکیبی از عوامل از جمله عوامل ژنتیکی، محیطی و رفتاری است.
بر خلاف برخی بیماری‌ها که تنها یک یا چند ژن به عنوان عوامل خطر شناخته شده‌ند، فشار خون بالای ارثی می‌تواند ناشی از تغییرات در صدها ژن مختلف باشد. این امر تعیین ژن‌های خاصی که می‌توانند هدف درمان قرار گیرند را دشوار می‌سازد.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها نیز اشاره می‌کند که خانواده‌ها ممکن است به دلیل جوی که بر محیط خانه ایجاد می‌کنند بر خطر فشار خون بالا تأثیر بگذارند.
آیا فشار خون ارثی بر برخی از افراد بیشتر از سایرین تأثیر می‌گذارد؟
در مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۱ به بررسی چگونگی تأثیر تفاوت‌های جنسی بر خطر ژنتیکی فشار خون بالا پرداخته شد. نتایج این تحقیقات نشان داد که اثرات ژن‌ها در ابتلا به فشار خون ارثی در زنان بیشتر از مردان است. با این حال، مردان و زنان در معرض خطر یکسانی برای ابتلا به فشار خون هستند، اگرچه مردان در سنین پایین‌تر به آن مبتلا می‌شوند.
فشار خون مونووژنیک چیست؟
فشار خون مونوژنیک به فشار خون ناشی از یک نوع ژنتیکی به ارث رسیده از والدین اشاره دارد. فشار خون مونووژنیک حدود ۳۰ درصد از موارد فشار خون بالا را تشکیل می‌دهد. علت بیشتر آنها با عدم تعادل الکترولیت‌ها مانند پتاسیم مرتبط هستند.
انواع مختلفی از سندرمهای فشار خون مونووژنیک وجود دارد که هر کدام دارای منشأ و علائم منحصر به فردی هستند. این سندرم‌ها عبارتند از:
- هیپرآلدوسترونیسم
- سندرم گوردون
- سندرم لیدل
- سندرم گلار
- فشار خون بالا و سندرم براکیداکتیلی (HTNB)
- فشار خون معدنی کورتیکوئید
- هیپرپلازی مادرزادی آدرنال
برخی از ژن‌ها ممکن است در سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون نقش داشته باشند، سیستمی که هورمون‌هایی را برای تنظیم فشار خون تولید و به تعادل مایعات و املاح در بدن کمک می‌کند. وقتی کلیه شما نتواند مایعات و املاح را به درستی تنظیم کند، فشار خون افزایش می‌یابد. به نظر می‌رسد ژن‌های دیگر در هدایت عملکرد طبیعی پوشش رگ‌های خونی، نقش دارند.
در مطالعه‌ای روی ژن‌های فشار خون که شامل ۱ میلیون نفر بود، محققان ۵۳۵ منطقه ژنی جدید را شناسایی کردند که ممکن است بر فشار خون اثر بگذارند. این مطالعه که در سال ۲۰۱۸ در Nature Genetics منتشر شد، نشان داد که بسیاری از این نواحی با غدد فوق کلیوی بالای کلیه و چربی بدن نیز درگیر هستند. بنابراین فشار خون ممکن است به صورت ژنتیکی و ارثی به فرزندان منتقل شود.
درمان فشار خون ارثی
اطلاع از سابقه پزشکی خانواده برای کنترل فشار خون ارثی به دلایل بسیاری مهم است. برای مثال، سابقه برخی سرطان‌ها ممکن است تعیین کند که چه زمانی باید برای بررسی ابتلا به سرطان غربالگری شوید. اگر فشار خون بالا در خانواده شما وجود دارد، لازم است این اطلاعات را با پزشک خود در میان بگذارید و به طور منظم فشار خون خود را کنترل کنید.
تغییر سبک زندگی
اگر فشار خون شما بالاتر از حد معمول است، رعایت این نکات در کنار مصرف داروها به شما کمک می‌کند آن را به محدوده سالم برگردانید:
- حفظ وزن در محدوده‌ای سالم
- محدود کردن مقدار مصرف الکل
- انجام ورزش و فعالیت‌های بدنی
- اجتناب از سیگار کشیدن
تغییرات رژیم غذایی
موسسه ملی قلب، ریه و خون آمریکا برنامه غذایی “روش‌های غذایی برای توقف فشار خون بالا” را به عنوان یک استراتژی تغذیه سالم برای قلب توسعه داد. این طرح بر کنترل فشار خون با تاکید بر مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین های بدون چربی و کاهش سدیم تمرکز دارد. علاوه بر این، این رژیم غذایی به قدری انعطاف‌پذیر است که مردم می‌توانند از بسیاری از غذاهای محبوب خود لذت ببرند.
خواب بهتر
خواب کافی برای سلامت کلی، به ویژه عملکرد مغز و قلب ضروری است. فشار خون بالای ارثی به ویژه با خواب ضعیف بدتر می‌شود. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۲ نشان می‌دهد که اختلالات خواب مکرر و خواب کوتاه یا کمتر از ۵، ۶ یا ۷ ساعت، در افزایش فشار خون نقش دارد.
انجام اقداماتی برای بهبود طول مدت و کیفیت خواب نه تنها سلامت قلب و عروق شما بلکه خلق و خو، تمرکز، انرژی، متابولیسم و موارد دیگر را بهبود می‌بخشد.
نتیجه‌گیری| فشار خون ارثی
فشار خون ارثی نیز همانند فشار خون افرادی که به دلایل دیگر رخ می‌دهد درمان قطعی ندارد. اما آگاهی و تشخیص زودهنگام آن به شما کمک می‌کند در کنترل آن و جلوگیری از آسیب‌های بعدی موفق عمل کنید.
منابع:
https://www.healthline.com/health/high-blood-pressure-hypertension/familial-hypertension#prevention
https://www.medicalnewstoday.com/articles/is-hypertension-genetic#reducing-risk
