آیا ارتباطی بین فشار خون و مشکلات گوارشی وجود دارد؟ بسیاری از عواملی که خطر ابتلا به فشار خون را افزایش می‌دهند، مانند مصرف الکل و غذاهای شور از طریق سیستم گوارش وارد بدن می‌شوند. همچنین، دستگاه گوارش میزبان تعدادی از فرآیندهایی است که پتانسیل ایفای نقش در افزایش فشار خون را دارند؛ از جمله متابولیسم، تولید هورمون‌ها و ارتباط مستقیم با سیستم عصبی. بنابراین اگرچه روده و فشار خون ممکن است همراهان آشکاری به نظر نرسند، شاید این ارتباط چندان تعجب‌آور نباشد. در مورد عوارض گوارشی فشار خون بالا هم مطالعات نشان داده‌اند که فشار خون بالا با افزایش فعالیت عصب سمپاتیک (شاخه‌ای از سیستم عصبی خودمختار) مرتبط است که باعث افزایش نفوذپذیری روده می‌شود. اگر دیواره‌های روده نفوذپذیرتر شوند، نشت محتویات روده به بقیه بدن آسان‌تر می‌شود. در ادامه این مقاله بیشتر به این رابطه پیچیده می‌پردازیم.
بررسی رابطه پیچیده بین فشار خون و مشکلات گوارشی
فشار خون بالا می‌تواند به طور مستقیم و غیر مستقیم بر سیستم گوارش تأثیر بگذارد و منجر به بروز مشکلات مختلفی شود.
تأثیرات مستقیم فشار خون بر مشکلات گوارشی عبارتند از:
- کاهش جریان خون: فشار خون بالا جریان خون را به اندام‌های مختلف بدن از جمله سیستم گوارش کاهش می‌دهد که عملکرد نامناسب و آسیب به سلول‌های گوارشی را در پی خواهد داشت.
- آسیب به عروق خونی: آسیب به عروق خونی سراسر بدن، از جمله عروق خونی سیستم گوارش از اثرات مخرب فشار خون بالا بر سیستم گوارش است که منجر به التهاب، نشت و انسداد عروق خونی می‌شود.
- ایجاد لخته خون: فشار خون بالا خطر ایجاد لخته خون را در عروق خونی افزایش می‌دهد. درنتیجه خطر بروز انسداد عروق خونی در سیستم گوارش و بروز مشکلاتی مانند ایسکمی روده افزایش می‌یابد.
تأثیرات غیر مستقیم فشار خون بالا بر دستگاه گوارش به شرح زیر است:
- داروها: برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان فشار خون بالا می‌توانند عوارض جانبی گوارشی مانند تهوع، استفراغ، اسهال و یبوست ایجاد کنند.
- بیماری‌های مرتبط: فشار خون بالا خطر ابتلا به بیماری‌های دیگری مانند دیابت و بیماری‌های کلیوی را افزایش دهد که در نهایت همگی این‌ها بر سیستم گوارش تأثیر می‌گذارند.
در این‌جا خوب است برای آشنایی کامل مقاله فشار خون بالا را مطالعه کنید تا دید بهتری نسبت به این بیماری و مشکلات ناشی از آن پیدا کنید.
رابطه مشکلات معده و فشار خون بالا
درد شکم ممکن است با فشار خون داخل شکمی به خصوص در موارد خفیف رخ دهد. اتساع یا تورم یا نفخ شکم نیز ممکن است رخ دهد. در واقع سوء‌هاضمه می‌تواند شامل علائمی مانند درد معده، نفخ، سوزش سر دل و سوء جذب باشد که از عوارض گوارشی فشار خون بالا محسوب می‌شود. همچنین زخم معده، یعنی زخم‌های باز در پوشش داخلی معده یا روده کوچک، گاستریت یا التهاب پوشش داخلی معده و ریفلاکس اسید معده که همان برگشت اسید معده به مری است با فشار خون بالا مرتبط هستند.
علائم مشکلات گوارشی در افراد فشار خونی
از آنجایی که فشار خون بالا علائم هشداردهنده آشکاری ایجاد نمی‌کند، بسیاری از موارد به‌طور تصادفی تشخیص داده می‌شوند. اما در مراحل پیشرفته، احتمالاً سرنخ‌هایی ظاهر می‌شود. گاهی اوقات درد در معده، لگن و پاها می‌تواند نشانه‌ای از عوارض مربوط به فشار خون بالا باشد.
علائم مربوط به فشار خون و مشکلات گوارشی می‌تواند به نوع و شدت مشکل گوارشی و همچنین سایر بیماری‌های زمینه‌ای فرد بستگی داشته باشد. کاهش اشتها و کاهش وزن بدون دلیل می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات گوارشی مزمن در افراد با فشار خون بالا باشد. همانطور که در قسمت قبل گفتیم معده درد، نفخ، احساس سوزش در قفسه سینه یا گلو که معمولاً بعد از غذا خوردن یا در شب رخ می‌دهد و سوء‌هاضمه از علائم مشکلات گوارشی در افراد فشار خونی هستند. سایر علائم بالقوه فشار خون داخل شکمی بر گوارش شامل کاهش برون‌ده ادرار، یبوست یا اسهال خواهد بود.
درمان مشکلات گوارشی ناشی از فشار خون
اولین قدم در درمان مشکلات گوارشی ناشی از فشار خون بالا، کنترل فشار خون در محدوده سالم است که منجر به بهبود جریان خون به معده و سیستم گوارش و کاهش التهاب و آسیب به عروق خونی می‌شود. همچنین داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل قطعا به بهبود سلامت معده و سیستم گوارش کمک می‌کند. برخی از تغییرات رژیم غذایی که می‌تواند مفید باشد عبارتند از:
- مصرف غذاهای فیبری: فیبر موجب هضم بهتر غذا و تسهیل دفع مدفوع می‌شود.
- مصرف غذاهای پروبیوتیک: پروبیوتیک‌ها، باکتری‌های مفید هستند که در سلامت روده نقش دارند.
- مصرف غذاهای کم‌چرب و کم‌نمک: غذاهای چرب و شور می‌توانند علائم سوء‌هاضمه و سوزش سر دل را تشدید کنند.
- مصرف مایعات کافی: نوشیدن آب کافی با بهتر شدن هضم غذا و دفع مدفوع رابطه مستقیم دارد.
گاهی ممکن است برای درمان عوارض گوارشی فشار خون بالا نیاز به مصرف دارو باشد؛ برخی از این داروها عبارتند از:
- داروهای ضد اسید: برای خنثی کردن اسید معده و تسکین سوزش سر دل
- داروهای ضد نفخ: برای کاهش نفخ و گاز معده
- ملین‌ها: برای کمک به دفع مدفوع و تسکین یبوست
- داروهای ضد تهوع: برای تسکین حالت تهوع و استفراغ
تغییر در سبک زندگی، شامل ورزش منظم، کاهش استرس و ترک سیگار نیز در بهبود علائم گوارشی ناشی از فشار خون بالا مؤثرند.
چطور از مشکلات گوارشی پیشگیری کنیم؟
برای پیشگیری از مشکلات گوارشی، می‌توانید اقداماتی را در سبک زندگی و رژیم غذایی خود انجام دهید:
- مصرف فیبر: منابع خوب فیبر شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات هستند.
- مصرف آب کافی: همانطور که گفتیم نوشیدن آب کافی به هضم غذا، دفع مدفوع و جلوگیری از یبوست کمک می‌کند.
- مصرف پروبیوتیک‌ها: پروبیوتیک‌ها در ماست، کیمچی، کفیر و سایر غذاهای تخمیر شده یافت می‌شوند.
- مصرف غذاهای کم چرب و کم نمک: که در کنترل فشار خون و در نتیجه جلوگیری از عوارض گوارشی فشار خون بالا مؤثر است.
- مصرف وعده‌های غذایی کوچک و مکرر: به جای مصرف سه وعده غذایی با حجم بالا در روز، بهتر است پنج یا شش وعده غذایی کوچک و با فواصل کوتاه‌تر میل کنید.
- جویدن کامل غذا: به هضم غذا و جلوگیری از سوء‌هاضمه کمک می‌کند.
اصلاح سبک زندگی و انجام ورزش به همراه خواب کافی و کنترل وزن در پیشگیری از مشکلات گوارشی اثرگذار خواهند بود.
آیا درد و ورم معده باعث فشار خون بالا می‌شود؟
افزایش التهاب معده می‌تواند فشار خون را افزایش دهد. اگرچه در مراحل اولیه، علائم گاستریت و مشکلات آن بسیار پیش پا افتاده به نظر می‌رسد، اما ممکن است منجر به مشکلات شدید سلامتی شود. اگر گاستریت درمان نشود منجر به زخم، خونریزی معده یا سرطان معده و بالا رفتن مزمن فشار خون می‌شود.
چطور از عوارض گوارشی داروهای فشار خون جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از عوارض گوارشی ناشی از داروهای فشار خون، بهتر است آنها را همراه با غذا مصرف کنید. همچنین مصرف آب کافی و مواد غذایی دارای فیبر بالا مانند میوه‌ها، سبزیجات و مواد مخمری به سلامت سیستم گوارش کمک می‌کند. در صورت لزوم نیز پزشک شما ممکن است برایتان داروهای مخصوص یا مکمل‌های گوارشی تجویز کند تا از عوارض گوارشی داروهای فشار خون جلوگیری شود.
اگر علائم ناخوشایندی مانند درد یا سوزش معده و گوارش را بعد از مصرف داروهای فشار خون تجربه کردید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. معمولا تغییر در دوز یا نوع دارو به کاهش عوارض گوارشی کمک می‌کند.
آیا فشار خون بالا باعث رفلاکس معده می‌شود؟
بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) ممکن است بیماری قلبی عروقی را تحریک کند. این وضعیت اغلب زمانی رخ می‌دهد که اسفنکتر تحتانی مری (LES) به درستی عمل نمی‌کند. احتمال ابتلا به فشار خون بالا در افراد مبتلا به GERD بیشتر است و افراد با تشخیص فشار خون بالا به دلیل اثرات برخی داروهای ضد فشار خون مانند مسدودکننده‌های کانال کلسیم، احتمال بیشتری برای ابتلا به GERD دارند. از طرف دیگر، آگونیست‌های H2 و مهارکننده‌های پمپ پروتون یعنی داروهایی که برای درمان GERD استفاده می‌شوند، همچنین پتانسیل ایجاد فشار خون بالا را نشان داده‌اند.
داروهایی مثل مسدود کننده‌های کانال کلسیم می‌توانند فشار اسفنکتر تحتانی مری و حرکت در مری را کاهش و زمان قرار گرفتن در معرض اسید مری را افزایش دهند. مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIs) نیز بر فعالیت اکسید نیتریک تأثیر می‌گذارند، که منجر به اختلال عملکرد اندوتلیال (تنگ شدن رگ‌های خونی قلب) می‌شود که به طور بالقوه می‌تواند منجر به فشار خون بالا شود، اما مطالعات بیشتری مورد نیاز است.
تحقیقات علمی ثابت کرده است که اتخاذ یک رژیم غذایی سالم برای قلب مانند رژیم غذایی DASH (رویکردهای غذایی برای توقف فشار خون) فشار خون را کاهش می‌دهد. در عوض، همانطور که توسط تحقیقات نشان داده شده است، وقوع GERD را نیز کاهش می‌دهد. این ارتباط ممکن است با کاهش یا حتی عدم استفاده از داروهای ضد فشار خون همراه با بهبود کلی در رژیم غذایی و عادات روزانه فرد مرتبط باشد. بنابراین درمان ضد اسید می‌تواند pH مری را به حالت طبیعی بازگرداند و به حفظ فشار خون طبیعی کمک کند.
سخن پایانی
در صورتی که سابقه خانوادگی فشار خون و مشکلات گوارشی یا علائم هرچند مختصری دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند با بررسی علائم، معاینه فیزیکی و انجام آزمایشات، علت علائم را در همان مراحل اولیه تشخیص دهد و درمان مناسب را تجویز کند. برای گرفتن نوبت از بهترین پزشکان متخصص عروق و گوارش، از طریق وب سایت کلینیک بهار اقدام کنید.
منابع:
https://www.medicalnewstoday.com/articles/325687
https://foodguides.com/blogs/from-the-experts/what-s-the-connection-between-hypertension-and-gerd
ممنون از مطالب خوبتون
ما از شما ممنونیم که مطالب ما را مطالعه می کنید.