واریس از دیدگاه پزشکی یک بیماری محسوب می‌شود؛ اگرچه اغلب خطرناک نیستند اما ظاهر برآمده و پیچ‌خورده رگها و مجموعه‌ای از علائم ممکن است بر کیفیت زندگی و نحوه کار شما تأثیر بگذارد. از طرفی بسیاری از مشاغل مستلزم این هستند که افراد در طول روز ساعات زیادی را سر پا بایستند و مهم است بدانید که ایستادن طولانی مدت باعث ایجاد رگهای واریسی، رگهای بنفش یا آبی تیره پیچ‌خورده و برآمده در پشت ساق‌‌ها یا داخل ساق پا می‌شود. ورید‌های واریسی علاوه بر ناخوشایند بودن، معمولا هنگام ایستادن یا راه رفتن دردناک هستند. همچنین اغلب خارش دارند و خاراندن آنها می‌تواند باعث ایجاد زخم شود. البته میزان تأثیر شغل بر واریس پا به سبک زندگی و حرفه شما بستگی دارد. ما در اینجا خلاص‌های از آنچه باید در مورد ارتباط واریس پا و شغل و راه‌کار‌هایی برای پیشگیری از ایجاد آن را آورد‌هایم؛ با ما همراه باشید.
واریس پا چطور به وجود می‌آید؟
خون توسط دریچههای کوچک یک‌طرفه در سیاهرگ‌ها به سمت قلب هدایت می‌شود. اگر دریچه‌ها ضعیف شوند یا آسیب ببینند، خون نمی‌تواند به اندازه کافی به سمت بالا برود و در عوض به سمت عقب جریان می‌یابد که به آن ریفلاکس می‌گویند. در نتیجه تجمع خون و فشار روی دریچههای دیگر افزایش می‌یابد. د‌ر‌نهایت واریس به دلیل افزایش فشار خون در سیاهرگ‌ها و در رگهای نزدیک به سطح پوست ایجاد می‌شود.
ایستادن یا نشستن طولانی مدت بر نیروی جاذبه خون می‌افزاید و جریان خون را محدودتر می‌کند. بنابراین اگر علائم رگهای واریسی را تجربه کرده‌اید، شغل شما می‌تواند یک عامل مؤثر باشد. در مورد تأثیر شغل بر واریس پا می‌توان گفت اساسا هر شغلی که مستلزم ایستادن یا نشستن طولانی مدت باشد می‌تواند بر بدن، گردش خون و رگها تأثیر بگذارد.
مقاله واریس و روش‌های درمان آن را برای اطلاعات بیشتر در این زمینه را از دست ندهید
فهرست شغلهای پرخطر برای واریس پا
هر شغل بی‌تحرکی می‌تواند بر سلامتی شما، از جمله سلامت رگهای شما تأثیر بگذارد و مشاغلی که مستلزم ایستادن طولانی‌مدت هستند به همان اندازه مضر خواهند بود. در ادامه شما را با ۱۰ مورد از شغلهای پرخطر برای واریس پا آشنا می‌کنیم.
۱. پرستاری
چرا پرستاران به واریس مبتلا می‌شوند؟ چون آنها مدام در حال ایستادن یا راه رفتن هستند و این فشار زیادی را به رگهای پا وارد می‌کند. اگرچه معمولا پرستاران اسکراب‌‌های گشاد و کفش‌‌های راحت که جریان خون را محدود نمی‌کنند می‌پوشند، اما به‌هرحال مجبورند ساعات زیادی روی پا‌های خود بمانند؛ به‌طوری‌که گاهی اوقات برای شیفت‌های ۱۲ ساعته راکد می‌مانند.
در این وضعیت رگهای پا باید با کشش گرانش بدون کمک زیادی از عضله اطراف مبارزه کنند و وقتی چندین شیفت در هفته و بسیاری از هفته‌‌های سال به این شکل کار می‌کنید، تأثیر شغل بر واریس پا خودش را نشان می‌دهد.
یک‌راه‌کار برای جلوگیری از ایجاد واریس در پرستاران این است که سعی کنید تا حد امکان راه بروید، به خصوص پس از یک دوره طولانی ایستادن. در طول استراحت، بنشینید یا دراز بکشید و پا‌های خود را بالا بیاورید. همچنین خوب است برای کمک به تقویت گردش خون در پا‌های خود، از جوراب‌های فشاری استفاده کنید.
۲. آشپز
کار در آشپزخانه نیز شغلی است که احتمالاً به دلایلی مشابه با پرستاری باعث واریس می‌شود. شما ساعتها با حداقل حرکت ایستاده‌اید و آشپزی می‌کنید. برای کاهش خطر ابتلا به واریس در بین آشپزان پوشیدن جوراب‌های فشاری، اطمینان حاصل از اینکه کفش‌‌های شما کفی نگهدارنده دارند و خیلی تنگ نیستند و همچنین جابجایی پاها توصیه می‌شود.
۳. راننده
چه راننده تاکسی باشید و چه یک کامیون‌دار مسافت طولانی، ساعتها باید پشت فرمان باشید که برای رگهای شما بسیار مضر است. از طرفی وقتی نشسته‌اید، به پشت ران خود فشار می‌آورید که جریان خون را در آن ناحیه سخت‌تر می‌کند. به‌علاوه، اگر در حالت ثابت نشسته باشید (به غیر از اینکه گاهی اوقات پای خود را از یک پدال به یک پدال حرکت دهید)، عضلات شما به عنوان پمپ عمل نمی‌کنند؛ از این رو، کمک اضافی عضلات برای رگها از معادله خارج می‌شود.
بنابراین، توصیه می‌کنیم هر زمان که استراحت دارید از ماشین پیاده شوید و راه بروید. همچنین می‌توانید زمانی که در ترافیک هستید، تمرین‌‌های نشسته را امتحان کنید یا پا‌هایتان را روی داشبورد قرار دهید تا فشار گرانش روی رگ‌‌هایتان کاهش یابد.
۴. کارمند اداری
کارمندان اداری نیز معمولاً چندین ساعت در روز می‌نشینند. برای شادابی و سلامت رگهای خود، هر چند وقت یک‌بار برای خوردن یک میان‌وعده یا قهوه یا به‌جای اینکه روی صندلی اداری خود بچرخید، زمانی که به چیزی نیاز دارید، بلند شوید و راه بروید. در صورت امکان خودروی خود را کمی دورتر از محل کارتان پارک کنید. وقتی نشسته‌اید هم بهتر است پا‌های خود را روی صندلی یا چهارپایه دیگری قرار دهید. فراموش نکنید که کفش یا لباس خیلی تنگ نپوشید؛ این‌ها جریان خون شما از نقطه A به نقطه B را به طور قابل توجهی سخت‌تر می‌کند.
۵. معلم
اگر معلم هستید، می‌دانید که کار شما تقریباً ترکیبی از نشستن و ایستادن است؛ اما حتی با تقسیم کامل ۵۰-۵۰ بین نشستن و ایستادن، تدریس همچنان یکی از بارزترین مثال‌ها برای تأثیر شغل بر واریس پا است. به‌طور کلی، ثابت ماندن برای مدت طولانی، برای گردش خون شما مضر است و باعث می‌شود رگها بدون حمایت عضلات اطراف، سخت‌تر کار کنند. پوشیدن جوراب‌های فشاری و راه رفتن در اطراف یا انجام حرکات کششی بین کلاس‌ها می‌تواند کمک کند وضعیت بهتری داشته باشید. همچنین وقتی باید از طبقه‌ای به طبقه دیگر بروید، به‌جای آسانسور از پله‌ها استفاده کنید.
۶. کارگر ساختمانی
در ترکیب وحشتناک بلند کردن اجسام سنگین و ایستادن طولانی، کار ساختمانی نیز از تأثیر شغل بر واریس پا در امان نخواهد بود. هنگامی‌که ایستاده‌اید، به رگهای پای خود فشار وارد می‌کنید. هنگامی‌که مواد یا ابزار سنگین ساختمانی را بلند می‌کنید، رگهای پا و همچنین عضلات کمر و شکم خود را بیشتر تحت فشار قرار می‌دهید.
در حالی که کمر و شکم شما برای حمایت از ستون فقرات خود بیش از حد کار می‌کنند، ورید‌های آن نواحی را تحت فشار قرار می‌دهید که باعث می‌شود جریان خون بین پاها و قلب شما سخت‌تر شود. بنابراین به کارگران ساختمانی توصیه می‌کنیم علاوه بر انجام حرکات کششی در زمان استراحت و پوشیدن جوراب فشاری روی یک کمربند مخصوص برای کاهش فشار از روی عضلات شکم و کمر سرمایه‌گذاری کنید.
۷. آرایشگران
آرایشگران نیز به طور مداوم در حال ایستادن هستند و ممکن است در طول روز فرصت کمی برای نشستن داشته باشند؛ بنابراین از مهم‌ترین موارد ارتباط واریس پا و شغل می‌توان آرایشگری را نام برد.
۸. ورزشکاران
ورزشکارانی که در رشته‌‌های ورزشی سنگین مانند وزنه‌برداری و کشتی فعالیت می‌کنند، در معرض خطر ابتلا به واریس پا هستند.
۹. پلیس‌های راهنمایی و رانندگی
افسران پلیس راهنمایی و رانندگی به دلیل اینکه باید برای مدت طولانی سر کار خود بایستند در معرض خطر جدی ابتلا به واریس هستند. واریس بدون شک نوعی خطر برای سلامت شغلی است و باید برای کاهش این مشکل تدابیری اندیشید.
۱۰. آتش‌نشانان
ممکن است تصور شود که بزرگترین علت آسیب در میان آتش‌نشانان سوختگی و فروریختن سازه‌هاست. اما بیش از پوست و استخوان، این سیستم عروقی آتش‌نشانان است که در معرض خطر قرار دارد. دلایل متعددی وجود دارد که چرا آتش‌نشانان به‌ویژه در معرض آسیب‌های عروقی هستند؛ از جمله اینکه کار در گرمای شدید با وسایل حفاظتی سنگین و همین‌طور حمل تجهیزات سنگین در مسافت‌های طولانی باعث می‌شود بدن آتش‌نشانان بیش از حد گرم و کم آب شود، در نتیجه رگهای خونی گشاد شده و کارایی کمتری داشته باشند، و احتمال انعقاد خون آنها بیشتر است.
راهکار‌های پیشگیری از واریس پا در مشاغل پرخطر
برای مقابله با تأثیر شغل بر واریس پا هر چه زودتر عادات سالم‌تری را ایجاد کنید، بهتر است. به غیر از داشتن یک رژیم غذایی متعادل و کم نمک و ورزش به طور مداوم، می‌توانید تغییرات کوچک و ساده دیگری را حتی زمانی که سر کار هستید ایجاد کنید. برای مثال:
- اگر زمان زیادی را در حالت نشسته می‌گذرانید، یک پایه یا تکیه‌گاه برای پا‌های خود قرار دهید.
- اگر زمان زیادی را در حالت ایستاده سپری می‌کنید، به صورت دوره‌ای اسکات یا بالا بردن ساق پا انجام دهید.
- از قرار گرفتن در یک وضعیت ایستاده برای مدت طولانی خودداری کنید: تا آنجا که ممکن است خود را جابجا کنید.
- هر نیم ساعت یک‌بار از جای خود برخیزید و راه بروید.
- برای گردش خون بهتر، در محل کار از جوراب‌های فشاری استفاده کنید.
- اطمینان حاصل کنید که راحت هستید: لباس‌های گشاد بپوشید زیرا لباس‌هایی که می‌پوشید می‌تواند رگهای واریسی شما را بهبود یا تشدید کند.
- هر زمان که پا‌هایتان متورم شد از یخ یا کمپرس گرم استفاده کنید.
آیا داشتن واریس پا باعث معافیت سربازی می‌شود؟
معافیت سربازی به دلیل واریس پا به شدت واریس و شرایط خاص سربازی بستگی دارد. در حال حاضر، واریس پا به خودی خود باعث معافیت سربازی نمی‌شود. اما اگر واریس شدید و همراه با نارسایی وریدی مزمن باشد به‌طوری که منجر به تورم، درد و زخم در پاها شود؛ یا اگر واریس همراه با ترومبوفلبیت یعنی التهاب و لخته شدن خون در ورید‌های عمقی پا باشد، معافیت پزشکی برای شما در نظر گرفته می‌شود.
سخن پایانی
آیا واریس پا و شغل همیشه ارتباط تنگاتنگ دارند و هیچ حرفه‌ای از واریس در امان نیست؟
برخی مشاغل فعال مانند مربی یوگا از خطرات تأثیر شغل بر واریس پا ایمن هستند. اما در حقیقت، دنیای کار مدرن آنقدر‌ها به سمت محافظت از رگ طراحی نشده است. بیشتر صنایع (از جمله مراقبت‌‌های بهداشتی، حمل‌ونقل هوایی و خرده‌فروشی) یا شما را روی پای خود می‌گذارند یا برای مدت طولانی می‌نشانند.
البته، همانطور که اشاره کردیم، لازم نیست شغل خود را ر‌ها کنید. شما می‌توانید با انجام چند اقدامات احتیاطی مانند فشرده سازی و استراحت یا بالا بردن پاها، به اندازه کافی از رگهای خود محافظت کنید. اما اگر بعد از یک روز کاری طولانی در پا‌های خود تورم، سوزش یا خارش را تجربه کردید، در اسرع وقت از پزشک متخصص مشورت بگیرید. برای رزرو نوبت مشاوره خود به وبسایت کلینیک بهار مراجعه کنید.
منابع:
https://www.beverlyhillsveininstitute.com/blog/could-my-job-put-me-at-risk-of-varicose-veins
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/varicose-veins/symptoms-causes/syc-20350643
https://www.theveininstitute.com.au/could-your-job-be-increasing-your-varicose-veins-risk/
