قلب انسان در هر ضربان به شریان‌های بدن، فشار وارد می‌کند. نیرویی که قلب با آن به دیواره‌های شریان‌ها ضربه می‌زند را فشار خون می‌نامند. با توجه به سطح فعالیت و شرایط جسمی در هر فرد، این فشار خون بالا و پایین می‌رود. فشار خون اگر بیش از اندازه بالا یا پایین باشد، خبر از مشکلات جسمی و بیماری در انسان می‌دهد. شبیه به فشار خون بالا که یک بیماری است، فشار خون پایین نیز در می‌تواند خطرناک باشد بنابراین تشخیص و درمان آن ضروری است. در این مطلب به تعریف و علائم فشار خون پایین اشاره می‌کنیم. پس با ما همراه باشید.
افت فشار خون چیست؟
دستگاه فشارسنج همیشه دو عدد را به شما نشان می‌دهد. عدد بزرگتر نشان‌دهنده بالاترین سطح فشاری است که قلب در هر تپش به آن می‌رسد. و عدد پایین سطح فشاری را نشان می‌دهد که وقتی قلب بین دو ضربان در حال استراحت است، به آن می‌رسد. واحد اندازه‌گیری فشار خون میلی‌متر جیوه است و برای هر فرد سالم عدد بالا باید بین ۱۲۰ یا کمتر و عدد پایین ۸۰ یا کمتر باشد. اگر این عدد به زیر ۹۰ روی ۶۰ برسد، فشار خون پایین یا رخ داده است. این عدد گاهی به صورت ۹ روی ۶ نیز اعلام می‌شود. تفسیر کامل این اعداد را در این لینک مشاهده کنید.
علائم افت فشار خون چیست؟
بسیاری از افراد مبتلا به افت فشار خون هیچ علامتی ندارند. اما به محض اینکه یکی از علائم زیر را احساس کردید باید حتماً فشار خون خود را اندازه بگیرید. این علائم عبارتند از: سرگیجه، حالت تهوع، سیاه رفتن چشم، ضعف عمومی، گیجی و غش. هر یک از اینها می‌تواند به معنای پایین بودن فشار خون باشد.
یکی از علائم افت شدید فشار شوک است که در پی آن فرد می‌تواند دچار گیجی، مخصوصاً در افراد مسن، سردی و رطوبت پوست، رنگ‌پریدگی، تنفس کوتاه و تند، تپش قلب شدید و نبض ضعیف و تند شود.
چرا فشار خون پایین دارم
فشار خون می‌تواند در زمان‌های مختلف روز متفاوت باشد و معمولاً در طول روز به صورت تدریجی بالا می‌رود. کارها و احساسات شما می‌تواند بر آن اثر بگذارد. دلایل متعددی برای فشار خون پایین می‌تواند وجود داشته باشد. افزایش سن، کمبود آب در بدن، بارداری، برخی شرایط جسمی مثل دیابت، استرس یا مصرف برخی داروها نیز می‌تواند علائم فشار خون پایین را بروز دهد. گاهی ممکن است در صورت تناسب اندام و سلامت کامل هم فشار خون پایین باشد. یا حتی می‌تواند یک پدیده ارثی به شمار رود. برخی افراد، معمولاً یک تا دو ساعت بعد از صرف غذا دچار فشار خون پایین می‌شوند. این اتفاق می‌تواند بیشتر در سنین بالا، مخصوصاً برای افرادی که دچار فشار خون بالا یا بیماری‌های ضعف سیستم عصبی مثل پارکینسون هستند، رخ دهد.
افت فشار خون همچنین می‌تواند در تغییر وضعیت‌های ناگهانی و یا ایستادن و نشستن طولانی بروز کند. کاهش فشار خون ناشی از استرس اغلب در کودکان و افراد جوان اتفاق می‌افتد که می‌تواند ناشی از عدم ارتباط سریع بین قلب و مغز باشد.
برخی بیماری‌ها و سکته قلبی، صدمه به اعصاب حرکتی، عدم رسیدن اکسیژن کافی به بدن، واکنش شدید آلرژیک، از دست دادن زیاد خون در جراحی یا تصادفات و همین‌طور عفونت‌های خونی نیز از مواردی هستند که در آنها بدن دچار کاهش فشار خون می‌شود.
برای فشار خون پایین چی بخوریم؟
درمان‌های ساده‌ای نیز برای افزایش فشار خون وجود دارد. نوشیدن آب و مایعات، خوردن غذاهای حاوی فولات و ویتامین B12، از قبیل تخم‌مرغ، غلات غنی‌شده، گوشت و جگر گوسفند، حبوبات، عدس، مرکبات، سبزیجات و…، مکیدن کمی نمک یا خوردن غذاهای خوش‌نمک می‌توانند مؤثر واقع شوند.
برای کاهش افت فشار خون، مصرف آب و مایعات بیشتر پیشنهاد می شود.
اگر به‌طور مکرر دچار افت فشار می‌شوید یا پس از استفاده از روش‌های رایج فشار خون شما همچنان بالا است حتماً به پزشک مراجعه کنید تا علت آن بررسی و درمان شما آغاز شود.
پیشگیری از افت فشار خون
با انجام این کارها می‌توانید علائم فشار خون پایین رو کمتر مشاهده کنید:
- به صورت آهسته تغییر وضعیت دهید؛ اگر نشسته‌اید آهسته بایستید و اگر خوابیده‌اید آهسته بلند شوید و بنشینید.
- وعده‌های غذایی را کم و به تناوب میل کنید. کمی مکث کردن بعد از خوردن غذا و بلند شدن می‌تواند مؤثر باشد.
- غذاهای حاوی کربوهیدرات کمتر مصرف کنید.
- مقدار آب بیشتری بنوشید.
- زمان طولانی در حالت ایستاده یا نشسته قرار نگیرید.
- در شب نوشیدنی‌های کافئین‌دار مصرف نکنید.
- از مصرف الکل بپرهیزید.
دلایل فشار خون پایین در خانم‌ها
در خانم‌ها افزایش سطح استروژن در هفته قبل از قاعدگی می‌تواند منجر به کاهش فشار خون شود. و در کل زنان قبل از دوران یائسگی سطح فشار خونشان از مردان کمتر است.
در دوران بارداری نیز فشار خون اغلب پایین‌تر از مقدار معمول است. به همین دلیل باید در این دوره فشار خون اندازه‌گیری و رصد شود تا به موقع از بروز مشکل در خانم باردار و جنین او جلوگیری شود.
عوارض فشار خون پایین
با اینکه اغلب فشار خون پایین نشانه‌ای ندارد و در صورت بروز سرگیجه، ضعف و غش، با رسیدگی اورژانسی و یا در منزل قابل کنترل است، اما گاهی می‌تواند خطرناک باشد. یکی از این خطرها بر هم خوردن تعادل فرد در بالا رفتن از پله و ارتفاعات و آسیب دیدن ناشی از سقوط است. علاوه بر این، کاهش میزان اکسیژن در بافت‌های بدن که در پی کاهش فشار خون اتفاق می‌افتد، می‌تواند منجر به آسیب قلب و مغز شود.
بالا بردن سریع فشار خون در خانه |بالا بردن فشار خون خانگی
با مشاهده علائم فشار خون پایین مصرف همه آن خوراکی‌هایی که در بالا نام بردیم موثرند. در صورتی که با افت ناگهانی فشار خون و ضعف شدید در خانه مواجه شدید، قبل از اینکه به مراکز درمانی مراجعه کنید یا در مواردی که این افت فشار قابل توجه نیست، با مصرف کمی نمک خوراکی می‌توان به بالا بردن فشار خون کمک کرد. نوشیدن آب و مایعات نیز مفید است.
به طور خلاصه می‌توان گفت که شرایط مختلفی می‌تواند به بروز افت فشار خون منجر شود. با چکاپ منظم و رعایت موارد مربوط به تنظیم فشار خون، از سلامت بدن خود مطمئن شوید. برای مطالعه در مورد فشار خون بالا و درمان‌های مربوط به آن اینجا را بخوانید.
