اگر واریس دارید، احتمالا سؤالاتی در مورد ورزش برایتان پیش آمده؛ از جمله اینکه آیا می‌توانم با رگهای واریسی ورزش کنم؟ آیا ورزش رگهای من را بدتر می‌کند؟ چه تمریناتی برای واریس باید انجام شود و چه ورزش‌هایی را نباید انجام دهم؟ واریس ناشی از دریچه‌های سیاهرگی ناکارآمد است که به خوبی کار نمی‌کنند. گاهی اوقات خون از طریق این دریچه‌ها به سمت عقب جریان می‌یابد و جریان برگشتی خون باعث کشیده شدن دیواره سیاهرگ‌ها می‌شود. وریدهای واریسی می‌توانند مشکلاتی فراتر از ظاهر نازیبا ایجاد کنند؛ گاهی بسیار آزاردهنده هستند و منجر به عوارض جدی‌تری می‌شوند که فقط با جراحی قابل درمان خواهند بود. خوشبختانه درمان واریس پا با ورزش، تا حدود زیادی به بهبود ظاهر و ناراحتی رگهای واریسی پا کمک می‌کند. پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و شنا همگی ورزش‌های نسبتا سبکی به‌خصوص برای مفاصل هستند که به گردش خون در رگهای واریسی کمک می‌کنند.
اما باید چند نکته مهم را در مورد ورزش درمان واریس در نظر داشته باشید که در این مقاله به آن می‌پردازیم.
نقش ورزش در درمان واریس پا چیست؟
ابتدا باید بدانید که واریس شایع است؛ حدود ۳۰ درصد از بزرگسالان این رگهای برآمده، آبی و پیچ‌خورده را در پاهای خود دارند. اما چگونه ورزش صحیح می‌تواند ظاهر و ناراحتی وریدهای واریسی را کاهش دهد؟
با انجام برخی تمرینات، می‌توانید با کاهش تورم و بهبود درد، ظاهر و احساس رگهای واریسی خود را بهبود بخشید. عضلات ساق پا به عنوان پمپ عمل می‌کنند و خون را از پاهای شما به سمت قلب برمی‌گرداند. ورزش منظم علاوه بر کمک به درمان اضافه وزن که یکی دیگر از عوامل خطر برای واریس است، گردش خون کلی شما را بهبود می‌بخشد. در حقیقت اگرچه ورزش رگهای واریسی را درمان نمی‌کند، اما می‌تواند به بهبود علائم و کاهش خطر ابتلا به بیشتر کمک کند.
پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله واریس و راه‌های درمان آن را مطالعه کنید.
چه واریس‌هایی با ورزش درمان می‌شوند؟
در مجموع، ورزش برای رگهای واریسی و عنکبوتی مفید است، زیرا گردش خون را تقویت می‌کند؛ حتی اگر ورزش‌های کم‌تأثیر و فعالیت‌های سبک مانند پیاده‌روی را انتخاب کنید.
۵ ورزش برای درمان واریس پا
چند ورزش بی‌خطر برای واریس عبارتند از:
۱. شنا کردن
شنا اغلب به‌عنوان یکی از بهترین ورزش‌ها برای افراد مبتلا به واریس ذکر می شود؛ زیرا شنا فشار زیادی به پاها وارد نمی‌کند. همچنین فشار بیش از حد به رگ‌ها وارد نکرده و باعث افزایش بیش از حد فشار خون نمی‌شود.
علاوه بر این، آب مقاومت ملایمی ایجاد می‌کند که گردش خون را بهبود می‌بخشد و این برای کل بدن شما عالی است. اما نکته مهم اینکه از شنا در آب بسیار داغ خودداری کنید، زیرا این امر می‌تواند باعث گشاد شدن رگهای شما و بدتر شدن واریس شود.
۲. پیاده‌روی
پیاده‌روی یک ورزش سبک و عالی است که می‌تواند بهبود گردش خون را به ارمغان بیاورد، بدون اینکه فشار زیادی به پاهای شما وارد کند.
۳. دوچرخه‌سواری
دوچرخه‌سواری در جاده‌های صاف یا مسیرهای کم برخورد می‌تواند جریان خون را در پاهای شما تحریک و عضلات ساق پا را تقویت کند؛ در نتیجه درد مزمن ناشی از نارسایی وریدی را کاهش می‌دهد.
اگر چه در فضای باز و چه با دوچرخه ثابت دوچرخه‌سواری می‌کنید، باید مراقب مدت زمان و وضعیت بدن خود باشید؛ زیرا جلسات طولانی دوچرخه‌سواری خم شده روی فرمان می‌تواند جریان خون در پاهای شما را کاهش دهد. اگر دوچرخه ندارید، به پشت دراز بکشید و پاهایتان را بالا و خم کنید؛ سپس مانند دوچرخه‌سواری در هوا پدال بزنید.
۴. یوگا
ایجاد یک تمرین معمول یوگا به شما کمک می‌کند گردش خون را بهبود ببخشید، ماهیچه‌های خود را به صورت ایستا تقویت کنید و خودآگاهی خود را افزایش دهید. بنابراین یوگا در کاهش درد ناشی از بیماری‌های وریدی مثل واریس بسیار مؤثر خواهد بود.
۵. بلند کردن پا
اگر به باشگاه و تجهیزات دسترسی ندارید، باز هم می‌توانید پاهای خود را با لیفت پا تقویت کنید. روی زمین یا صندلی بنشینید یا به پشت روی زمین دراز بکشید. سپس باید پاهای خود را یکی‌یکی بلند کنید و آنها را صاف و دور از بدن نگه دارید. یک پا را به سمت بالا ببرید و سپس به آرامی پایین بیاورید و این کار را با پای دیگر تکرار کنید. می‌توانید این تمرین را برای چند دقیقه انجام دهید.
پزشکان معمولاً به بیماران مبتلا به واریس توصیه می‌کنند که حداقل یکی از برنامه‌های ورزشی ذکر شده در بالا را به‌منظور بهره‌مندی از بیشترین تسکین برای رگهای واریسی انجام دهند. به خاطر داشته باشید، رگهای واریسی با ورزش از بین نمی‌روند. خلاص شدن از شر واریس نیاز به درمان‌های تخصصی داخل مطب دارد. همچنین قبل از شروع هر برنامه تمرینی، با یک متخصص مشورت کنید تا مطمئن شوید که در نهایت آسیب بیشتری به رگهای خود وارد نمی‌کنید.
ورزش‌های مضر برای واریس پا
اگرچه درمان واریس پا با ورزش با هدف تسکین و بهبود نسبی امکان‌پذیر است، اما بعضی از انواع ورزش‌ها بیشتر مشکل ساز هستند و وضعیت را بدتر می‌کنند. با گذشت زمان، افرادی که از قبل در معرض خطر بالای ابتلا به واریس هستند، ممکن است در اثر ورزش کردن، دچار واریس شوند. در این افراد حتی حرکات و نرمش‌های‌های معمولی می‌تواند واریس را تشدید و درد را بیشتر کند. بنابراین اگر واریس دارید یا جزو افراد پرریسک برای ابتلا به رگهای واریسی هستید، باید از این ورزش‌ها دوری کنید:
دویدن
اگر قبل از ابتلا به واریس یک دونده فعال بودید، باید این فعالیت را کاهش دهید. گاهی برای به حداقل رساندن این مشکل توصیه می‌شود روی سطوح نرم‌تر بدوید.
وزنه‌برداری
وزنه زدن بیشتر بر روی سینه و بازوها متمرکز است، اما فشار اضافه شده به بدن می‌تواند به پاهای شما سرایت کند. این فشار اغلب جریان خون را از پاها کاهش می‌دهد و باعث تجمع خون می‌شود. در نهایت این مشکل می‌تواند باعث گشاد شدن ورید یا حتی آسیب به دریچه‌های شما شود.
برخی از تمرینات مقاومتی سبک مفید هستند، اما باید مراقب باشید که فرم مناسب و الگوهای تنفسی خود را حفظ کنید تا از وارد کردن فشار بیش از حد به رگهای خود جلوگیری کنید.
تمرینات متمرکز بر پا
هر گونه تمرینی که فشار بیش از حد به پاها و شکم وارد کند واریس را بدتر می‌کند؛ به عنوان مثال، کرانچ یا چمباتمه زدن و دراز و نشست می‌تواند استرس زیادی را در رگهای شما ایجاد کند. همچنین باید از انجام پلانک یا سایر حالت‌هایی که عضلات شکم را تحت فشار قرار می‌دهند، خودداری کنید.
برخی از انواع یوگا
برخی از سبک‌های یوگا در بهبود آسیب وریدهای واریسی مؤثرند، اما انواع دیگر ممکن است درد شما را بدتر کنند. به عنوان مثال، وضعیت‌های طولانی مدت شکم جریان خون در پاها را کاهش داده و درد ورید واریسی را تشدید می‌کند.
مزایای ورزش کردن در درمان واریس
اول اینکه خون شما را در حرکت نگه می‌دارد و به جلوگیری از برگشت خون و وارد کردن فشار بیش از حد به دریچه‌های کوچک داخل رگ‌ها کمک می‌کند. همچنین ورزش‌های اشاره شده در بالا به‌عنوان فعالیت‌های هوازی کم تأثیر باعث کاهش کلسترول نیز می‌شود که به نوبه خود احتمال ابتلا به مشکلات عروقی را کاهش می‌دهد.
میزان اثر بخشی ورزش در درمان واریس چه قدر است؟
همانطور که گفتیم درمان واریس پا با ورزش قطعی نیست؛ در واقع بدون مداخله یک متخصص، رگهای شما خود را بهبود نمی‌بخشند و با گذشت زمان، احتمال بدتر شدن آنها بیشتر است. اما این بدان معنا نیست که ورزش برای افراد مبتلا به واریس ارزشی ندارد. برعکس، ورزش می‌تواند به شما در کنترل علائم واریس کمک و جریان خون خوب را تقویت کند.
ماهیچه‌های پا در بازگشت خون از اندام‌ها به قلب نقش دارند. هر بار که ماهیچه ساق پا منقبض می‌شود، خون را در رگهای پای شما می‌فشرد، سپس دریچه‌های یک طرفه بسته می‌شوند تا از جریان برگشتی جلوگیری کنند. بنابراین حتی اگر برخی از بخش‌های ورید با دریچه‌های آسیب‌دیده وجود داشته باشد، ورزش همچنان به گردش خون کمک می‌کند. از طرفی ورزش درمان واریس باعث کاهش تورم و درد می‌شود و سرعت پیشرفت بیماری را کند می‌کند.
پرسش‌های متداول
آیا واریس پا با ورزش کامل درمان می‌شود؟
اگر واریس دارید، ورزش نمی‌تواند آنها را به‌طور کامل درمان کند؛ اما می‌تواند ناراحتی شما را کاهش دهد. در حالی که هیچ راهی برای جلوگیری کامل از واریس وجود ندارد، ورزش گردش خون را بهبود می‌بخشد و عضلات شما را تقویت می‌کند، که تا حد زیادی احتمال بروز واریس را کاهش می‌دهد. خلاص شدن از شر رگهای واریسی موجود غالبا دشوارتر است و به درمان‌های ویژه نیاز دارد.
رگهای عنکبوتی با ورزش خوب می‌شوند؟
رگهای عنکبوتی ممکن است با ورزش از بین نروند، اما فعالیت بدنی قطعا می‌تواند مفید باشد زیرا ناراحتی را کاهش می‌دهد.
کدام ورزش بهترین عملکرد را برای درمان واریس پا دارد؟
همانطور که در بالا اشاره کردیم، سطوح بالای ورزش در واقع گردش خون را تحریک می‌کند. این به این معنی است که خون بیشتری از قلب به سمت پا جریان می‌یابد تا اکسیژن را تامین کند. از آنجایی که این خون پس از رسوب اکسیژن به قلب باز می‌گردد، به دریچه‌ها و دیواره سیاهرگ‌ها فشار وارد می‌کند. هر چه تمرین سخت‌تر باشد، فشار بیشتری روی دریچه‌ها و دیواره‌ها وارد می‌شود. بنابراین ورزش‌های سبک و مداوم به‌خصوص پیاده‌روی منظم و روزانه بهترین ورزش درمان واریس به‌شمار می‌روند.
چرا ورزشکاران با اینکه ورزش می‌کنند دچار واریس پا می‌شوند؟
گاهی واریس در ورزشکاران به دلیل ویژگی‌های ژنتیکی بروز می‌یابد و توسط عواملی مانند سن، وزن، ضربه و نشستن یا ایستادن مکرر بدتر می‌شود. در ورزشکاران، فشار ورزش‌های سنگین ممکن است این علائم را بیشتر تشدید کند؛ به‌خصوص ورزش‌هایی مثل وزنه‌برداری که به پاها نیاز دارد تا وزن اضافی را در مدت زمان طولانی تحمل کنند، یا ورزش‌هایی مثل دویدن که در آن فعالیت‌های حرکتی تکراری میزان استرس را در پاها و رگ‌ها افزایش می‌دهد.
چه موقع از روز ورزش درمان واریس پا انجام دهیم؟
هر زمان از روز که می‌توانید، زمانی را برای فعالیت سبک اختصاص دهید. علائم واریس اغلب با ایستادن یا نشستن طولانی مدت تسریع می‌شود. نکته مهم تداوم در انجام ورزش روزانه است. مثلا سعی کنید هر روز حداقل ۳۰ دقیقه پیاده روی کنید؛ می‌توانید این را در طول روز به بخش‌های کوتاه‌تر تقسیم کنید.
سخن پایانی
همانطور که دیدید، درمان واریس پا با ورزش یک فرآیند پیچیده است. بنابراین اگر متوجه شدید که به دلیل واریس نمی‌توانید هیچ تمرینی انجام دهید، لطفاً برای دریافت کمک مورد نیاز و مشاوره فوراً با ما در مرکز واریس تماس بگیرید. متخصصان جراحی عروق ما وضعیت شما را ارزیابی و یک روش درمانی قطعی برای بهبود واریس ارائه خواهند کرد.
منابع:
https://veinreliever.com/exercise-guide-for-varicose-veins/
https://www.azuravascularcare.com/infoveins/exercise-and-varicose-veins/
https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/best-exercises-varicose-veins
