واریس بیضه یا همان واریکوسل یک بیماری شایع در مردان است که در آن رگ‌های بیضه بزرگ و متورم می‌شوند. این بیماری معمولاً در سمت چپ بیضه رخ می‌دهد و علت آن ناشناخته است. این نوع واریس می‌تواند باعث درد، تورم و ناراحتی در بیضه‌ها و در برخی موارد هم بر باروری مردان تأثیر بگذارد. واریکوسل یک بیماری جدی نیست و معمولاً نیازی به درمان ندارد اما اگر باعث درد یا ناراحتی یا عارضه شدیدی شود، آن را با جراحی درمان می‌کنند. در ادامه این مقاله، به بررسی علل، علائم، تشخیص و درمان واریس بیضه می‌پردازیم.
واریس بیضه یا واریکوسل چیست؟
واریس بیضه (Varicocele) یکی از انواع رگ های واریسی و یک بیماری شایع در مردان است که در آن رگ‌های خونی بیضه متورم می‌شوند. این رگ‌های متورم شبیه به رگ‌های واریسی هستند که ممکن است در پاها دیده شوند. این بیماری معمولاً در سمت چپ بیضه رخ می‌دهد و علت آن ناشناخته است و تنها در ۱۰-۱۵ درصد ممکن است دوطرفه باشد.
چرا دچار واریس بیضه می‌شویم؟
هنو پزشکان علت دقیق واریکوسل را کشف نکرده‌اند، اما برخی عوامل وجود دارند که در ایجاد واریکوسل نقش دارند مثل:
- ضعف دریچه‌های رگ‌های بیضه: دریچه‌های رگ‌ها به جریان خون یک طرفه کمک می‌کنند. اگر دریچه‌های رگ‌های بیضه ضعیف باشند، خون می‌تواند به عقب برگردد و باعث تورم رگ‌ها شود.
- فشار بیش از حد بر رگ‌های بیضه: فشار بیش از حد بر رگ‌های بیضه می‌تواند باعث تورم آنها شود. این فشار می‌تواند ناشی از عواملی مانند چاقی یا ایستادن طولانی مدت باشد.
- ارث: واریکوسل می‌تواند ارثی باشد. اگر پدر یا برادر شما واریکوسل داشته باشد، احتمال ابتلای شما به این بیماری نیز بیشتر است.
واریس بیضه چه علائمی دارد
واریکوسل معمولاً هیچ علامتی ندارد. با این حال، در برخی موارد، ممکن است فرد علائم زیر را تجربه کند:
- تورم بیضه: این علامت شایع‌ترین علامت واریکوسل است. تورم معمولاً در سمت چپ بیضه رخ می‌دهد.
- درد: معمولاً پس از ایستادن یا ورزش کردن بدتر می‌شود و پس از استراحت بهبود می‌یابد.
- سنگینی یا ناراحتی در بیضه: این علامت نیز ممکن است در افراد مبتلا به این واریس دیده شود.
- تغییر در اندازه یا شکل بیضه: در برخی موارد، واریس می‌تواند باعث تغییر در اندازه یا شکل بیضه شود.
- احساس گرما در بیضه
- حساسیت به لمس در بیضه
- احساس سوزن سوزن شدن در بیضه
درد واریکوسل معمولاً پس از ایستادن یا ورزش کردن بدتر می‌شود و پس از استراحت بهبود می‌یابد.
واریس بیضه چه عوارضی دارد
در بیشتر موارد، واریکوسل عوارضی ایجاد نمی‌کند. در صورت تشدیدانی نوع عارضه می‌توان عوارض زیر را مشاهده کرد:
- ناباروری: واریکوسل می‌تواند بر باروری مردان تأثیر بگذارد و باعث کاهش تولید اسپرم و کاهش کیفیت اسپرم و در نتیجه کاهش احتمال باروری شود
- آتروفی بیضه: آتروفی بیضه به معنای کوچک شدن بیضه است.
- درد مزمن: این نوع واریس می‌تواند باعث درد مزمن شود. این درد ممکن است با گذشت زمان یا فعالیت‌های ورزشی و ایستادن‌های مکرر بدتر شود.
انواع واریس بیضه و درجات آن
واریکوسل بر اساس اندازه و تعداد رگ‌های متورم، به سه درجه تقسیم می‌شود:
- واریکوسل درجه یک: در این نوع، رگ‌های متورم کوچک هستند و ممکن است قابل لمس نباشند.
- واریکوسل درجه دو: در این نوع، رگ‌های متورم بزرگ‌تر هستند و قابل لمس هستند.
- واریکوسل درجه سه: در این نوع، رگ‌های متورم بسیار بزرگ هستند و ممکن است باعث تورم قابل توجهی در بیضه‌ها شوند.
تشخیص واریکوسل
پزشک متخصص اورولوژیست یا فلبولوژیست معمولاً با معاینه فیزیکی بیضه‌ها می‌تواند تورم و حساسیت رگ‌ها را تشخیص دهد. معاینه فیزیکی اولین و ساده‌ترین روش تشخیص واریکوسل است. پزشک همچنین ممکن است از بیمار بخواهد که در حالت ایستاده قرار بگیرد. در حالت ایستاده، واریکوسل ها بیشتر قابل مشاهده هستند.
در برخی موارد، ممکن است پزشک آزمایش‌های تخشیصی زیر را نیز تجویز کند:
- سونوگرافی
- آنژیوگرافی
واریس بیضه چگونه درمان می‌شود؟
واریس بیضه معمولاً نیازی به درمان ندارد. با این حال، اگر واریکوسل باعث درد یا ناراحتی یا ناباروری شود، ممکن است بتوان آن را به روش‌های مختلفی درمان کرد.
درمان واریکوسل با دارو
معمولاً برای واریکوسل خفیف که باعث درد یا ناراحتی نمی‌شود، دارو را تجویز می‌کنند. داروهای مورد استفاده برای درمان این نوع واریس معمولاً از دو دسته زیر هستند:
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs):
این داروها می‌توانند به کاهش درد و تورم کمک کنند. برخی از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی که برای درمان واریس بیضه استفاده می‌شوند عبارتند از:
- ایبوپروفن (Advil، Motrin IB)
- ناپروکسن (Aleve)
- دیکلوفناک (Voltaren)
داروهای انقباضی رگ‌ها:
این داروها می‌توانند به کاهش جریان خون در رگ‌های متورم کمک کنند. برخی از داروهای انقباضی رگ‌ها که برای درمان واریس بیضه استفاده می‌شوند عبارتند از:
- اپی‌نفرین (Adrenalin)
- سیلوستازان (Revatio)
در برخی موارد، پزشک ممکن است ترکیبی از این دو نوع دارو را برای درمان واریس تجویز کند.
عوارض جانبی داروهای واریکوسل
داروهای درمان واریس بیضه معمولاً عوارض جانبی جدی ندارند. عوارض جانبی این داروها عبارتند از:
- درد معده
- سوزش سر دل
- سرگیجه
- خونریزی
اگر در حین مصرف داروهای درمان واریس بیضه دچار عوارض جانبی شدید، باید با پزشک خود مشورت کنید.
میزان موفقیت درمان واریس بیضه با دارو معمولاً بین ۵۰ تا ۷۰ درصد است. در برخی موارد، ممکن است درمان با دارو باعث کاهش درد و تورم شود، اما واریکوسل همچنان وجود داشته باشد. در این موارد، ممکن است نیاز به درمان با جراحی باشد.
عمل واریس بیضه با لیزر
عمل واریس بیضه با لیزر یک روش غیر تهاجمی جدید است که در آن از لیزر برای بستن رگ‌های متورم استفاده می‌شود. این روش معمولاً در موارد خفیف تا متوسط واریس استفاده می‌شود.
| مزایای درمان واریکسول با لیزر | معایب لیزر |
| غیرتهاجمی است و نیازی به جراحی ندارد | در برخی موارد ممکن است نیاز به درمان مجدد باشد |
| دوره بهبودی کوتاهی دارد | هزینه آن ممکن است بالاتر از سایر روش‌های درمان واریس باشد |
| بهبودی زیبایی شناختی دارد | عوارض جانبی خفیف |
انواع درمان واریس با لیزر
دو نوع اصلی درمان واریس با لیزر عبارتند از:
لیزر درون وریدی (EVLT)
در این روش، پزشک از یک فیبر لیزری استفاده می‌کند که از طریق یک برش کوچک در پوست وارد رگ می‌شود. لیزر باعث می‌شود که رگ از داخل جمع شود و بسته شود.
لیزر سطحی (SVL)
در این روش، پزشک از لیزر برای گرم کردن پوست و بافت زیرین استفاده می‌کند. این گرما باعث می‌شود که رگ‌های متورم از بین بروند.
میزان موفقیت درمان واریس با لیزر معمولاً بین ۷۰ تا ۹۰ درصد است. در برخی موارد، ممکن است درمان با لیزر باعث بهبودی کامل واریس شود. در برخی دیگر از موارد، ممکن است نیاز به درمان مجدد باشد.
درمان واریس بیضه با طب سنتی
استفاده از روش‌های طب سنتی برای درمان واریس نیز میان برخی از افراد رایج است مثل:
درمان واریکوسل با گیاهان دارویی:
برخی از گیاهان دارویی مانند گزنه، شنبلیله و گل ختمی می‌توانند به کاهش تورم رگ‌های متورم کمک کنند.
درمان واریس بیضه با ماساژ:
ماساژ بیضه‌ها می‌تواند به بهبود گردش خون در ناحیه کمک کند.
استفاده از کمپرس سرد:
استفاده از کمپرس سرد می‌تواند به کاهش درد و تورم کمک کند.
درمان واریس بیضه با زالو
زالو درمانی یک روش سنتی است که در آن از زالو برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌شود. برخی از افراد معتقدند که زالو درمانی می‌تواند به درمان واریس بیضه کمک کند. با این حال، تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.
آمبولیزاسیون پوستی
آمبولیزاسیون پوستی یک روش درمانی غیرتهاجمی برای درمان واریکوسل است. در این روش، یک کاتتر از طریق یک برش کوچک در کشاله ران وارد می شود. سپس، از طریق کاتتر، یک ماده شیمیایی به داخل رگ های متورم تزریق می شود. این ماده شیمیایی باعث ایجاد لخته خون می شود و جریان خون در رگ ها را مسدود می کند.
آمبولیزاسیون پوستی یک روش ایمن و موثر برای درمان واریکوسل است. این روش معمولاً تحت بیهوشی موضعی انجام می شود و دوره نقاهت آن کوتاه است.
انواع جراحی واریس بیضه
عمل واریس بیضه یک روش سرپایی است که معمولاً تحت بیهوشی موضعی انجام می‌شود. در این روش، پزشک رگ‌های متورم بیضه را قطع می‌کند. جراحی واریکوسل یک از مهمترین و اثربخش ترین درمان آن است. دو نوع اصلی جراحی واریس وجود دارد:
جراحی سنتی واریکوسل
در این روش، پزشک برشی در بیضه‌ها ایجاد می‌کند و رگ‌های متورم را قطع می‌کند.
جراحی لاپاراسکوپی واریکوسل:
در این روش، پزشک برش‌های کوچکی در شکم ایجاد می‌کند و از طریق این برش‌ها ابزارهای جراحی را وارد می‌کند. سپس، پزشک رگ‌های متورم را از طریق این برش‌ها قطع می‌کند.
میزان موفقیت جراحی واریس بیضه معمولاً بسیار بالا است. در بیشتر موارد، جراحی واریس بیضه باعث بهبود درد و ناراحتی و افزایش باروری می‌شود. عمل جراحی باعث بهبودی در کیفیت اسپرم به میزان ۶۰% و اثر آن بعد از ۶ ماه مشخص می‌شود.
روش میکروسرجری:
میکروسرجری روشی است که در آن از میکروسکوپ برای انجام جراحی استفاده می شود. این روش برای درمان واریس بیضه بسیار موثر است و میزان عود را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.
در روش میکروسرجری، برش کوچکی در ناحیه کشاله ران ایجاد می شود. سپس، پزشک با استفاده از میکروسکوپ، رگ های متورم را شناسایی می کند و آنها را بسته یا برمی دارد
مزیت های روش میکروسرجری عبارتند از:
- میزان عود بسیار پایین
- احتمال آسیب به شریان و اعصاب کمتر
- دوره نقاهت کوتاه تر
پیشگیری
هیچ راه قطعی برای پیشگیری از واریس بیضه وجود ندارد. اما برخی از عوامل که ممکن است خطر ابتلا به این نوع واریس را افزایش دهند عبارتند از:
- ارث: اگر پدر یا برادر شما واریکوسل داشته باشد، احتمال ابتلای شما به این بیماری نیز بیشتر است.
- چاقی: چاقی می‌تواند فشار بر رگ‌های بیضه را افزایش دهد و خطر ابتلا به این واریس را افزایش دهد.
- ایستادن طولانی مدت: ایستادن طولانی مدت هم فشار بر رگ‌های بیضه را افزایش می‌دهد.
اگر شما در معرض خطر ابتلا به واریس بیضه هستید، می‌توانید با رعایت موارد زیر خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید:
- وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید.
- از ایستادن طولانی مدت خودداری کنید.
- به طور منظم ورزش کنید.
آیا واریکوسل خطرناک است؟
واریکوسل معمولاً خطرناک نیست. با این حال، در برخی موارد، واریکوسل می‌تواند باعث درد یا ناراحتی در بیضه‌ها شود. همچنین، واریکوسل می‌تواند بر باروری مردان تأثیر بگذارد.
آیا واریس بیضه باعث ناباروری می‌شود؟
واریکوسل می‌تواند بر باروری مردان تأثیر بگذارد و باعث کاهش تولید اسپرم و کیفیت اسپرم شود و احتمال بارداری را کاهش دهد.
آیا می‌توان واریس بیضه را بدون جراحی درمان کرد؟
در برخی موارد، ممکن است بتوان واریکوسل را بدون جراحی درمان کرد. برخی از روش‌های درمان واریس بیضه بدون جراحی عبارتند از:
- استفاده از دارو: برخی از داروها می‌توانند به کاهش تورم رگ‌های متورم کمک کنند.
- بستن رگ‌های متورم با سوزن: در این روش، پزشک از سوزن برای بستن رگ‌های متورم استفاده می‌کند.
- استفاده از بانداژ یا ساپورت: استفاده از بانداژ یا ساپورت می‌تواند به کاهش تورم رگ‌های متورم کمک کند.
- استفاده از انواع درمان‌های خانگی واریس بیضه
بهترین روش درمان واریکوسل چیست؟
انتخاب بهریت نروش درمانی ماملا بستگی به درجه واریس بیضه دارد. اگر درجه شدیدتر شود، عوارض آن بیشتر می‌شود و نیاز به جراحی واریکوسل داریم.
برای واریس بیضه به کدام دکتر مراجعه کنیم؟
برای واریس بیضه، می‌توانید به متخصص اورولوژی یا فلبولوژیست مراجعه کنید. متخصص اورولوژی یک پزشک متخصص در درمان بیماری‌های دستگاه ادراری و تناسلی مردان است. متخصص اورولوژی می‌تواند این نوع واریس را تشخیص دهد و بهترین گزینه درمانی را برای شما توصیه کند.
خلاصه
واریس بیضه یک بیماری شایع در مردان است که در آن رگ‌های بیضه بزرگ و متورم می‌شوند. این بیماری معمولاً در سمت چپ بیضه رخ می‌دهد و علت آن ناشناخته است. واریکوسل معمولاً هیچ علامتی ندارد. با این حال، در برخی موارد، ممکن است باعث درد، تورم و ناراحتی در بیضه‌ها شود. همچنین، واریکوسل می‌تواند بر باروری مردان تأثیر بگذارد. واریس بیضه معمولاً نیازی به درمان ندارد مگر اینکه باعث عوارض بالینی شدید شود. اگر فکر می‌کنید که دچار این نوع واریس شده‌اید به پزشک متخصص ورید یا فلبولوژیست یا اورولوژیست مراجعه کنید.
