در طول دوران بارداری، تغییرات هورمونی و تحولات بدن می‌توانند فشار خون زنان را تحت تأثیر قرار دهند. اگر فشار خون شما در دوران بارداری بالاتر از حد نرمال شود، مبتلابه فشار خون بارداری یا پره اکلامپسی شده‌اید. مصرف کم‌نمک، پتاسیم (موز، خرما، سبزی‌ها) و تغذیه‌ی متوازن (ماهی، میوه‌ها، سبزی‌ها) می‌تواند در کاهش فشارخون مفید باشد. ما در این مقاله از سری مقاله‌های کلینیک بهار به بررسی غذاهای مناسب برای کاهش این عارضه پرداخته‌ایم:
تغییرات فشار خون در بارداری
در طول دوران بارداری، فشارخون ممکن است تحت تأثیر تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی قرار گیرد. این تغییرات معمولاً به شکل زیر ممکن است رخ دهند:
فشار خون طبیعی در بارداری
در اغلب موارد، فشار خون زنان باردار در محدوده‌ی طبیعی قرار دارد و هیچ نگرانی خاصی ایجاد نمی‌کند. این وضعیت ممکن است در طول دوران بارداری تغییر کند، اما اکثراً بدون عوارض جدی است.
فشار خون بالا در بارداری:
پرفشاری خون در بارداری یک وضعیت جدی است که ممکن است باعث ایجاد مشکلات جدی در مادر و جنین شود. افزایش ناگهانی فشارخون، همراه با علائمی مانند سردرد شدید، تغییرات بینایی و سرگیجه، نشانه‌های این عارضه است.
فشار خون پایین در بارداری:
اگرچه بیشتر مراجعه‌کنندگان از افزایش فشارخون در بارداری خبر دارند، اما فشار خون پایین نیز مشکلی است که در برخی زنان باردار رخ می‌دهد. این حالت ممکن است منجر به احساس خستگی، سرگیجه و حتی از حال رفتن شود.
عوارض فشار خون بارداری
مسمومیت بارداری، یکی از عوارض بارداری است که مشخصه آن فشار خون بالا و آسیب به اندام‌های داخلی است:
- آسیب به اعضا و سیستم داخلی بدن: پرفشاری خون در بارداری می‌تواند به اعضای مختلف بدن ازجمله قلب، کلیه‌ها و مغز آسیب برساند و عوارض جدی را به دنبال داشته باشد.
- پیش‌آگهی از زایمان زودرس: زنان باردار با فشار خون بالا ممکن است در معرض خطر زایمان زودرس قرار گیرند که می‌تواند منجر به مشکلات جنینی و نارسایی‌های تنفسی در نوزاد شود. جدا شدن جفت و زایمان سزارین از عوارض پره اکلامپسی است.
- آسیب به جنین: فشار خون بارداری می‌تواند منجر به کاهش جریان خون به جنین و کمبود مواد غذایی و اکسیژن برای جنین گردد.
برای کاهش فشار خون بارداری چی بخوریم؟
رژیم غذایی مناسب در بارداری می‌تواند به کاهش فشارخون کمک کرده و در کنترل آن تأثیرگذار باشد. می‌توانید از راهکارهای زیر برای این فرایند استفاده کنید:
مصرف غذاهای کم‌نمک در دوران بارداری
مصرف غذاهای کم‌نمک یکی از راه‌های مؤثر برای کنترل پرفشاری خون در بارداری است. نمک، حاوی سدیم است که می‌تواند با افزایش حجم خون، روی دیواره‌های عروق فشار بیشتری ایجاد کند. در بارداری، بدن به تغییرات در حجم خون و ترکیب هورمون‌ها حساسیت بیشتری پیدا می‌کند؛ بنابراین، مصرف نمک بیش‌ازحد می‌تواند فشارخون را افزایش دهد.
با کاهش مصرف نمک، حجم خون کمتر می‌شود و بدین ترتیب، فشار بر دیواره‌های عروق کاهش می‌یابد. این کاهش فشار، می‌تواند به کنترل فشار خون کمک کند و درنتیجه، مخاطرات مرتبط با فشار خون بالا در دوران بارداری را کاهش دهد.
برای کم کردن مصرف نمک، بهتر است از غذاهای آماده‌ی پرنمک، تنقلات نمکین و مواد غذایی حاوی نمک به‌طورکلی خودداری کرده و بجای آن از ادویه‌های طبیعی مثل زعفران، زیره و نعناع استفاده نمایید. همچنین، مطمئن شوید که برچسب‌های مواد غذایی را بررسی کنید و از مصرف محصولات با میزان نمک کمتر استفاده کنید.
برای کاهش فشار خون بارداری پتاسیم بیشتری بخورید
پتاسیم یک ماده معدنی مهم است که نقش کلیدی در تنظیم فشارخون دارد. با افزایش مصرف پتاسیم، تعادل بین پتاسیم و سدیم در بدن بهبود می‌یابد و باعث کاهش حجم خون و کاهش فشار بر دیواره‌های عروق می‌شود. این تأثیر به‌ویژه در مواردی که مصرف نمک زیادی صورت می‌گیرد، بسیار مؤثر است. برخی منابع غذایی غنی از پتاسیم عبارت‌اند:
- موز: موز غنی از پتاسیم است و مصرف آن به تعادل الکترولیت‌ها کمک کرده و فشارخون را کاهش می‌دهد.
- میوه‌های سیب، انگور و کیوی: سیب و انگور هم غنی از پتاسیم و فیبر هستند
- حبوبات مثل لوبیا، نخود و لوبیا سبز: این مواد غذایی حاوی پتاسیم و پروتئین هستند و مصرف آن‌ها به تعادل فشارخون کمک می‌کند.
- انواع صیفی‌جات مثل سبزی و خیار و کلم: حاوی پتاسیم و فیبر هستند و مصرف آن‌ها می‌تواند فشارخون را کاهش دهد.
- خرما: خرما نیز حاوی پتاسیم زیادی است.
- انواع مرکبات: حاوی ویتامین ۳ و پتاسیم بالایی هستند.
- آووکادو: این میوه حاوی پتاسیم بالا و چربی‌های غیراشباع است.
مصرف ماهی‌های چرب در دوران بارداری
ماهی‌هایی مثل ماهی سالمون و ماهی‌های چرب دیگر دارای اسیدهای چرب امگا-۳ هستند که به کاهش التهاب و بهبود عملکرد قلب کمک می‌کنند. همچنین امگا-۳ می‌تواند به ترشح هورمون‌هایی که در کنترل پرفشاری خون نقش دارند، کمک کند.
بهترین راه برای مصرف ماهی‌های چرب، شامل انتخاب ماهی‌های تازه یا منجمد و پخته یا آب‌پز کردن آن‌ها است. بهتر است ماهی‌ها را با استفاده از روش‌های کم‌چرب، مثل پخت با بخارپز یا پخت در فر، استفاده کنید تا از افزایش مواد چربی اضافی جلوگیری کنید.
هرچند مصرف ماهی‌های چرب مفید است، اما همچنان نیاز به مشورت با پزشک خود دارید. ممکن است در موارد خاص، پزشک شما نیاز به تنظیمات خاص در مصرف ماهی‌ها داشته باشد، به‌خصوص اگر شما به مواد آلاینده محیطی حساس هستید.
همچنین، درصورتی‌که داروهای کنترل فشارخون در دستور درمان قرار دارد، مصرف پتاسیم را با پزشک خود هماهنگ کنید تا بهتر بتوانید فشار خون را مدیریت کنید.
نتیجه‌گیری
فشار خون زنان باردار باید تحت نظر مراقبت پزشکی باشد تا هر تغییر نامطلوب در فشارخون به‌طور سریع تشخیص داده و مدیریت شود. ابتلا به فشار خون بارداری چه برای جنین و چه برای مادر خطرات جدی سلامتی به همراه دارد. تغییرات غذایی و تمرینات مدیتیشن می‌تواند در کنترل پره اکلامپسی مؤثر واقع شود.
